Διακοπή Καπνίσματος
ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Το κάπνισμα είναι μία ιδιαίτερα βλαβερή και εθιστική συνήθεια του ανθρώπου η οποία όμως, δυστυχώς, δημιουργεί αισθήματα απόλαυσης στον καπνιστή και βέβαια σε αυτά τα συναισθήματα βασίζεται η μεγάλη του διάδοση στον πλανήτη. Η νικοτίνη συνδεόμενη με υποδοχείς στον εγκέφαλο, αφενός δημιουργεί τον εθισμό/εξάρτηση και αφετέρου το αίσθημα απόλαυσης που προαναφέρθηκε.
Ο καπνιστής και η καπνίστρια συνδυάζουν το κάπνισμα του τσιγάρου με την χαρά αλλά και με την λύπη, με το άγχος αλλά και με την χαλάρωση, με την παρέα αλλά και με την μοναξιά, με το φαγητό αλλά και με το ποτό ή τον καφέ, με την έξοδο, με την τηλεόραση, με την δουλειά στον υπολογιστή, με την οδήγηση, με το θερινό σινεμά, με το πέρας της ερωτικής συνεύρεσης, με, με, με... με όλη τη ζωή τους τελικά.
Το τσιγάρο εκτός από την νικοτίνη όμως, περιέχει, και ιδίως το φίλτρο και το χαρτί του που σιγοκαίγεται, και πίσσα αλλά και άλλες τοξικές ουσίες, όπως υδρογονάνθρακες, βενζοπυρένιο, μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια κλπ κλπ, εκατοντάδες ουσίες που μακροπρόθεσμα καταστρέφουν το DNA των κυττάρων.
ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ
Δεκάδες σοβαρές και πολλές μοιραίες γιά την υγεία και την ζωή παθήσεις οφείλονται στο κάπνισμα. Καρκίνοι των βρόγχων & των πνευμόνων, του λάρυγγα, του οισοφάγου, του στόματος και του φάρυγγα, του στομάχου και του εντέρου, του ουροποιητικού συστήματος κλπ προκαλούνται από το τσιγάρο. Σοβαρές και απειλητικές ασθένειες του καρδιαγγειακού συστήματος, όπως το έμφραγμα, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η υπέρταση, οι αποφρακτικές αρτηριοπάθειες έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με το κάπνισμα. Νοσήματα των πνευμόνων, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια που οδηγεί σε αναπνευστική αναπηρία και πρόωρο θάνατο έχουν άμεση συσχέτιση με την βλαβερή αυτή συνήθεια.
ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΙΑ
Εκτός από τα σοβαρά προβλήματα υγείας όμως, όλοι οι καπνιστές επιβαρύνουν και την εξωτερική τους εμφάνιση. Αφυδάτωση δέρματος, πρόωρη εμφάνιση ρυτίδων στο πρόσωπο και στον λαιμό, θαμπό χρώμα του δέρματος, πρόωρη γήρανση, κιτρίνισμα δοντιών και νυχιών, ουλίτιδα, συσσώρευση πέτρας (πλάκας) στα ούλα, κακοσμία στόματος, εξασθένηση τριχών, τριχόπτωση, όλα αυτά που μπορούν να περιγραφούν σαν επιτάχυνση των γηρατειών προκαλούνται από το κάπνισμα. Η μείωση της αντοχής, η αδυναμία για άθληση, η απώλεια γεύσης, οι διαταραχές του ύπνου, η προβληματική στύση, η σεξουαλική ανικανότητα, οι συχνές λοιμώξεις συμπληρώνουν το παζλ της καταστροφικής δράσης του τσιγάρου σε ένα κατά τα άλλα υγιές σώμα.
ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
Δυστυχώς ο άνθρωπος ξεκινά το κάπνισμα από την προεφηβική ή εφηβική ηλικία και ο φόβος της αρρώστιας είναι μηδαμινός έως ανύπαρκτος σε αυτές τις ηλικίες. Έτσι χτίζεται μια ζωή γύρω από το κάπνισμα και την εξάρτηση και αργότερα που ο φόβος της αρρώστιας αποκτά οντότητα είναι δύσκολο να κοπεί το τσιγάρο.
Δεδομένου ότι η καπνιστική συνήθεια είναι από μόνη της ασθένεια, με αιτία (κάπνισμα), συμπτώματα (τσιγαρόβηχας, δύσπνοια, ταχυκαρδία, πονάκια στο στήθος, φλέματα, αναπνοή που σφυρίζει κλπ), συνέπειες στην υγεία αλλά και στην εμφάνιση (που προαναφέρθηκαν), πρέπει και η θεραπεία της (διακοπή καπνίσματος) να γίνεται ιατρικά. Θέλει ιδιαίτερη προσέγγιση, κυρίως από ψυχολογική αλλά και από οργανική σκοπιά, παρακολούθηση της συμμόρφωσης του καπνιστή, αντιμετώπιση της υποτροπής αλλά και του συνδρόμου στέρησης από την νικοτίνη.
Αυτή η θεραπεία είναι μακρόχρονη, απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση του ασθενή/καπνιστή και χτίσιμο σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ του γιατρού και του καπνιστή. Δεν θα ήταν παράλογο να ισχυριστεί κανείς ότι οι πιό επιτυχημένοι γιατροί στην διακοπή καπνίσματος, είναι αυτοί που οι ίδιοι υπήρξαν καπνιστές και κατάφεραν να το διακόψουν. Γιατι μόνο αυτοί γνωρίζουν βιωματικά όλη αυτή την διαδικασία και αντιμετωπίζουν τον καπνιστή με την απαραίτητη συμπαθεια και όχι με απέχθεια. Ένας φανατικός αντικαπνιστής γιατρός (που παρασύρεται από το επιστημονικό του πάθος κατά του καπνίσματος και σε πάθος κατά των καπνιστών) το πιθανότερο είναι να απωθήσει τον καπνιστή και να οδηγήσει την όλη αυτή προσπάθεια σε αποτυχία.
Στο Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του Αθηναϊκού Πνευμονολογικού Ινστιτούτου κλέινουν ατομικά ραντεβού οι καπνιστές που με δική τους επιθυμία και για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, πραγματικά θέλουν να κόψουν το κάπνισμα. Το πρόγραμμα είναι τρίμηνο (κάθε εβδομάδα τον 1ο μήνα, κάθε 2 εβδομάδες τους δύο επόμενους μήνες). Στην 1η επίσκεψη γνωριμίας και στις επισκέψεις του 1ου μήνα, με βασικό άξονα την ανάπτυξη ανθρώπινης «χημείας» και επαφής και την οικοδόμηση ειλικρινούς σχέσης αξιοπιστίας και αλληλοεμπιστοσύνης, γίνεται η καταγραφή της καπνιστικής συνήθειας του καπνιστή, αξιολόγηση της εξάρτησης του από την νικοτίνη, λήψη ιατρικού ιστορικού, κλινική εξέταση, εργαστηριακός/απεικονιστικός έλεγχος και πνευμονολογικός & καρδιολογικός έλεγχος με σπιρομέτρηση, καρδιογράφημα και εάν χρειαστεί αξονική θώρακος ή/και υπερηχογράφημα καρδιάς. Γίνεται συζήτηση για τα υπέρ και τα κατά του καπνίσματος, όπως τα αντιλαμβάνεται ο καθε καπνιστής και τα έχει ενσωματώσει στη ζωή του. Καθορίζεται επίσης η ημερομηνία διακοπής του τσιγάρου και δίνονται συμβουλές γιά την γνωστοποίηση και δέσμευση από μεριάς του καπνιστή για αυτή του την απόφαση στο περιβάλλον του.
Η προσπάθεια του 2ου και του 3ου μήνα, κυρίως μέσα από συζήτηση στα πλαίσια της οικοδομημένης ειλικρινούς σχέσης, είναι να αντιμετωπιστούν προβληματα που προκύπτουν από το σύνδρομο στέρησης της νικοτίνης (νεύρα, ευερεθιστότητα, σφοδρή επιθυμία γιά κάπνισμα, διαταραχές ύπνου, αύξηση βάρους κλπ), να τονωθεί η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση για το μεγάλο επίτευγμα που συντελείται, να αποφευχθεί η υποτροπή και η αποτυχία. Με περιοδικό έλεγχο τροφοδοτούμε τον καπνιστή με ενθαρρυντικά feedbacks, όπως πχ η βελτίωση της ικανότητας του να ασκείται, η βελτίωση της σπιρομέτρησης του κλπ. Αξιολογείται ακόμα και το οικονομικό όφελος που προκύπτει από το να μην καπνίζει κανείς.
Εάν υπάρξει υποτροπή οποτεδήποτε ή διαπιστώνεται αυξημένος κίνδυνος για κάτι τέτοιο, γίνεται φαρμακευτική παρέμβαση με φαρμακευτική ουσία (βαρενικλίνη) που μειώνει την επιθυμία για κάπνισμα και ελαχιστοποιεί το σύνδρομο στέρησης. Ο στόχος-κλειδί είναι και η απεξάρτηση από την νικοτίνη, για αυτό και δεν προωθούμε την πρόσκαιρη χρήση υποκατάστατων νικοτίνης, ηλεκτρονικού τσιγάρου ή IQOS.
Η 31η Μαίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, ή πιό καλά της Επιστροφής σε μία πιό Υγιή και Όμορφη Ζωή γεμάτη Αυτοπεποίθηση και Αυτοεκτίμηση. Το μηνυμα είναι πως όλοι μπορούμε να έχουμε μία τέτοια ζωή.
